" กายสัมผัส ใจสัมผัส "

[Nangmyn]

มีอะไรกับความหมายของกายสัมผัส ใจสัมผัส..

ครั้งหนึ่งที่เจ้าได้มีโอกาส..เดินทาง สังเกตการณ์ กิจกรรม เจ้าไม่รู้ว่าใครเคยไปบ้าง กิจกรรมที่เจ้าทำ ไม่ได้มีแค่ ชีวิตประจำวันกับการทำงาน วันหยุดสุดสัปดาห์กับการท่องเที่ยว.. เพื่อเก็บภาพตามจินตนาการ หลายครั้งอาจไม่ได้มาซึ่งภาพถ่าย

หลายครั้งที่เจ้าเห็นชีวิตผู้คนบนเส้นทางเดิน บางทีเหล่านั้นมีจุดหมาย เหล่านั้นมีพลัง หลายคนท้อแท้ หลายคนหมดหวัง เคยคิดนะว่าจะช่วยอะไรพวกเขาได้ ตัวเจ้าเองเคยมีทุกอย่างเหล่านั้น แม้จนบัดนี้..

การเริ่มหันมองรอบกาย บางอย่างทำให้เรารู้สึกมีกำลังใจ.. มากขึ้น.. ถ้าสักครั้งหรือหลายครั้ง หรือทุกครั้ง เจ้าได้ช่วยเหลือสังคม.. แค่ปีละครั้งก็รู้สึกภูมิใจ.. อยากให้เพื่อนๆ ได้ทำบ้าง แค่คิด..ก็ยังดี.. นะ

" ผู้พิการซ้ำซ้อน"

[Nangmyn]

สถานที่ก็ไม่ใช่ผับ บาร์ แต่สถานที่เป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติ ต้นไม้ ใบหญ้า สายน้ำ ลำธาร.. ที่ๆเจ้าสัมผัสได้ตั้งแต่เด็กจนโต.."อช.เขาสามหลั่น" จ.สระบุรี..

ที่นี่เป็นเหมือนที่ทั่วไปที่มีธรรมชาติวิทยา มีระบบเชิงนิเวศน์ มีพรรณไม้ มีขุนเขา มีสัตว์ปีก มีแมลง.. เหล่านี้ช่วยอะไรเด็กพิการซ้ำซ้อนเหล่านี้ได้.. เจ้าไม่แน่ใจ .. แต่เหล่านี้ช่วยปุถุชนอย่างเรา ให้เกิดความคิดที่สร้างสรรค์ รวมถึงให้เก็บภาพสวยงาม แล้วแต่ใครอยากจะทำ..

ภาพอาจออกมาไม่ดีเจ้าขออภัยแค่อยากสื่อความหมาย อยากชักชวนเพื่อนๆ ทำกิจกรรมเพื่อสังคม..อย่างที่เจ้าทำกับเพื่อนๆ ทุกปี..

กับกลุ่มนักนิยมธรรมชาติ และ บริษัทเอกชนที่ร่วมโครงการร่วมสร้างสรรค์สังคมให้งดงาม แม้จะมืดมนในความเป็นจริง แต่เขาอาจสว่างได้ด้วยความรู้สึก

[Nangmyn]

เช้าวันใหม่ที่สดใส กับอากาศสบายๆ ใต้ร่มไม้บังใบ วันนี้มีแค่เราไม่กี่คนที่มารอ ร่วมกิจกรรม.. ครั้งนี้เจ้ารู้ว่า ที่นี่มีศูนย์พิการซ้ำซ้อน เด็กๆ ที่เกิดมาภายใต้สังคมปัจจุบัน บางทีเขาเหมือนถูกทอดทิ้ง แต่ใครละจะเป็นผู้จุดประกาย เป็นกำลังใจ ให้พวกเขาก้าวไป ด้วยความหวัง ความรู้สึก

[Nangmyn]

ชิงช้าไม้ที่นิ่งงัน เจ้าเริ่มนั่งแกว่งไกว แต่ชิงช้ากว้างใหญ่ ไม่เหมือนริมทะเล ชิงช้าไม้โล้ไปมาตามแรงลม เจ้านั่งรอด้วยความรู้สึกเงียบงัน แค่ขณะหนึ่ง รถบัสใหญ่วิ่งมาจอดปลายทางด้านหน้า ประตูถูกเปิดเมื่อเครื่องดับลง หนุ่มสาว เริ่มก้าวลงมา พร้อมเท้าน้อยๆ มือน้อยๆ ที่เกี่ยวก้อยกัน บางครั้งเห็นพยุงกันด้วยรอยยิ้ม ด้วยการระแวดระวัง สิ่งที่เห็นเจ้าเห็น

หนุ่มสาว คือพี่เลี้ยง
เด็กๆ คือผู้พิการซ้ำซ้อนทางสายตา... ที่ยังไม่ทุพลภาพร่างกาย
พี่ๆ คือผู้นำพาให้เห็นแสงสว่าง..
เจ้าหมาน้อย มาคอยให้กำลังใจ... พร้อมแปลกใจเรามาทำอะไรกัน

[Nangmyn]

ความวุ่นวายเกิดขึ้นเพียงเล็กน้อยกับการจัดการที่ดี พี่เลี้ยงจับคู่กับน้อง เป็นคู่ๆ กิจกรรมเริ่มจากการแนะนำตัว บรรดา ผุ้นำ พี่เลี้ยง เด็กๆ แล้วแยกเป็นกลุ่ม เพื่อให้พี่ๆ นำพาไปสู่ความกว้างใหญ่แห่งแสงสว่าง แล้วเขาจะสัมผัสแสงสว่างด้วยอะไร ถ้าไม่ใช่ร่างกายสัมผัส และหัวใจสัมผัส..

แต่ละกลุ่ม แม้จะคนละจิตใจ แต่ก็ไปในแนวทางเดียวกัน.. เด็กๆพร้อม พี่เลี้ยงพร้อม พวกเราพร้อม

แต่ละกลุ่มสำรวจความพร้อมของเด็กเหล่านี้ บางคนเชือกรองเท้าหลุด พี่เลี้ยงไม่ได้รังเกียจก้มลงผูกเชือกรองเท้าให้ด้วยความเต็มใจ และความตื่นเต้นกับสิ่งที่เขาจะทำจะสำเร็จลุล่วงไหม..

กิจกรรมเริ่มจากการพาน้องๆ เดินตามเส้นทาง ต้นไม้ใหญ่มีอะไร

[Nangmyn]

เจ้าเริ่มใช้เลนส์เทเล ในการเก็บภาพ เพราะหลายกลุ่มที่กระจายกันไป คงวิิ่งไปไม่ไหวกับเส้นทาง เจ้าแหงนมองแสงแดดเริ่มสาดส่องผ่านลำไม้ ผ่านใบไม้ เจ้าพร้อมแล้วกับการร่วมกิจกรรมตามเส้นทาง

[Nangmyn]

เราให้เด็กๆใช้กายในการสัมผัส.. ค่อยๆใช้มือลูบไล้เบาๆ ที่ผืนเปลือกไม้ที่แตกต่างกันไปตามแต่ละชนิด เด็กๆเริ่มสัมผัสด้วยกาย แล้วใช้หัวใจจินตนาการตามคำบอกเล่า เด็กๆ สัมผัสถึงผิวของเปลือกไม้ บ้างก็ใช้หูแนบฟัง บ้างก็ใช้ร่างกายในการกอดรัด

พี่เลี้ยงเริ่มจดข้อมูลตาม พร้อมแนวทางลงบนสมุดบันทึก เกี่ยวกับสิ่งที่เขาได้รับ และความรู้สึกของเด็กแต่ละคนที่เป็นบัดดี้กัน มือที่จูงมือ ความตื้นตันที่ได้เห็น บ้างก็ปลอบประโลมเด็กๆ ให้มีแนวคิด บ้างก็คอยจับมือสัมผัส ให้ลูบไล้ บ้างก็ถามตอบกันอย่างมีความรู้บ้างไม่มีบ้าง แต่เราก็ช่วยกันนำความรู้ตามธรรมชาติ บอกกล่าว และสอนให้คิด..ถึงความรู้สึกยิ่งใหญ่

[Nangmyn]

จากกลุ่มนั้นมากลุ่มนี้ทยอยกันมาผลัดกันชื่นชม เราให้เด็กๆ สัมผัสผิวเปลือกไม้ที่แตกต่างกัน บ้างก็ขรุขระ บ้างก็เรียบเนียน บ้างก็เรียบมีคลื่นเล็กน้อย พี่ๆ พลอยได้ความรู้ไปด้วย พี่ๆ บางคนทำสีผมเหมือนเด็กแร๊บเปรี้ยวปี๊ด แต่เมื่อมาสัมผัสพร้อมเด็กๆ พี่ๆ เหล่านี้ก็กลายเป็นนักศึกษาธรรมชาติวิทยาไปในตัว คงเป็นอีกประสบการณ์หนึ่งที่พวกเขาจะได้รับกลับไปพัฒนาสังคมได้บ้าง สักนิดก็ยังดี

เส้นทางเดินเท้า ค่อยๆ พาเด็กๆ เดินไปตามทางศึกษาธรรมชาติ ระหว่างทางเราบอกเขาว่ามีต้นไม้ชนิดไหน พรรณไหน หน้าตาอย่างไร สีอะไร เขาอาจมองไม่เห็นสี แต่คงแยกได้ด้วยความรู้สึกส่วนตัว

การเดินเท้ากับความมืดมน พี่เลี้ยงต้องคอยบอก ตามเข็มนาฬิกาเป็นระยะ ๆ "ข้ามก้อนหินที่ 6 นาฬิกา" เหมือนตอนเจ้าเดินป่า เพื่อนๆ ที่นำหน้ามักบอกเจ้าเสมอ เพราะเจ้าเดินไม่ค่อยมองทางนอกจากก้มหน้าสู่ดิน และเงยหน้าแค่มองตะวัน

[Nangmyn]

ที่อช.สามหลั่นจ.สระบุรี เป็นแหล่งดูผีเสื้อ ไม่แพ้ที่แก่งกระจาน ตราอุทยานเป็นรุปผีเสื้อถุงทองพันธุ์ใหญ่ สีเหลืองดำ ศึกษาเรื่องผีเสื้อได้ที่ www.savebutterfly.com ที่เจ้ามักมาเรียนรุ้บ้างกับชมรม เราบอกกล่าวเด็กๆ ว่าเขาเดินผ่านอะไร สิ่งไหนที่จับต้องได้เราจะให้เขาจับ พรรณไม้ชนิดไหนมีพิษเราก็ให้เขาเดินหลีกเลี่ยง เดินผ่านฝายน้ำเราก็ให้เขาสัมผัสว่า ฝายน้ำมีลักษณะเช่นไร กว้างให่ญแค่ไหน แล้วมีหน้าที่อย่างไรในการดำเนินการ..

ดูๆ พี่เลี้ยงจะสนุกไม่แพ้เด็กๆ เลยค่ะ

[Nangmyn]

ระหว่างเดิน ถ้าเด็กๆเหนื่อย พี่เลี้ยงก็จะนำน้ำ และขนมที่ใส่ถุงไว้มาแบ่งให้ทาน เด็กๆจะมีป้ายชื่อคล้องคอเพื่อให้รุ้ว่าชื่ออะไร.. เดินตามกันไปตามเส้นทาง บ้างก็ถามนั่นถามนี่สนุกสนาน บ้างก็บอกว่าเขาจินตนาการเช่นไร เมื่อเดินผ่านก้อนหินก้อนดิน เราบอกเขาว่า ดินเกิดจากอะไร...ใครรู้บ้าง...

ผู้อ่านล่ะรุ้ไหมดินเกิดได้อย่างไรในวงจรธรรมชาติ

ใบไม้.. ฝุ่นละออง การกระจายของก้อนหิน และอื่นๆ สะสารต่างๆ

เด็กๆเริ่มสัมผัส ก้อนหิน พื้นดิน เล่าถึงความแตกต่าง เด็กสัมผัสดิน แล้วให้สัมผัสใบไม้แห้ง นำมาขยี้ฉีกออก ใบไม้ก็เริ่มเล็กลงจนเป็นผุยผง ร่วงหล่นลงพื้นดิน ปะปนกับการแตกกร่อนของก้อนหินบ้าง ได้เป็นดินมา

[Nangmyn]

พี่ๆก็ศึกษาเริ่มจับใบไม้ เด็กๆ เริ่มจับก้อนหินนำมากระทบกัน เราให้กระดาษไปรองเพื่อให้เขามองเห็นว่าใบไม้ที่แตกสลาย ก้อนหินที่กระทบกันการผุกร่อนทำให้เป็นดิน

น้ำล่ะ ดินที่น้อยๆในแผ่นกระดาษเมื่อใส่น้ำ น้ำจะนองบนผืนกระดาษที่ทำเป็นกรวย ถ้าดินมากน้ำที่เทไปจะซึมซับผืนดิน ไม่นองไหลไป

เป็นอีกวัฏจักรหนึ่งเกี่ยวกับนิเวศน์วิทยา การชุ่มชื่นของน้ำกับป่าไม้ รวมถึงธรณีวิทยา.ที่เด็กๆเริ่มเข้าใจ ถ้าเราปลูกฝังแนวทางเขาจะเป็นอนาคตไกลให้บ้านเราแม้จะมองไม่เห็นก็เป็นได้

[Nangmyn]

เด็กพิการทุกคนน่ารัก ทุกคนเชื่อฟัง ทุกคนเริ่มชินกับบรรดาพี่เลี้ยงคู่บั๊ดดี้ของตนเอง พี่เลี้ยงที่เหลือก็ช่วยกันชี้แนะ ช่วยกันดูแลเด็กๆ ในขณะนั้น เจ้ามักยืนมองไกลๆกับสิ่งที่เห็น.. บางทีพี่เลี้ยงก็เหนื่อย บางทีเด็กๆก็งอแง แต่ที่แน่ๆ บางสิ่งเข้ามาครอบงำพวกเขาทั้งคู่ โดยไม่ทันตั้งตัว

[Nangmyn]

น้องๆกลุ่มนั้นเดินผ่านไป น้องๆ กลุ่มนี้เริ่มตามมา แต่ละกลุ่ีมได้ปรัชญา และความรู้จากพี่ๆ เจ้าแอบฟังไกลๆ น้องๆ ขณะเดินเกาะเกี่ยวพี่ๆ บางคนแอบถามพี่ว่า.." ตอนนี้พี่เห็นอะไรบ้าง ผมเห็นแต่แสงรำไรในแววตา ผมเห็นรุ้งเจ็ดสีที่กำลังผ่านฟ้า " พี่ๆ อึ้งไปพร้อมค้นหาคำตอบ จะตอบอย่างไร ให้เด็กๆรู้สึกว่าเขามีแสงสว่างนำทาง ให้เขารู้สึกว่า รุ้งผ่านฟ้าจริงๆ

เจ้าก็คิดถ้าเป็นเจ้าๆ จะตอบอย่างไร เพื่อนๆ จะตอบอย่างไร..

[Nangmyn]

เจ้าหันไปมองอีกกลุ่มที่ลุบไล้รับสัมผัสจากผิวกายที่ต้นไม้ใหญ่ บางคนจับมือน้องอีกข้างหนึ่ง แล้วโอบอ้อมรอบต้นไม้ แล้วให้น้องเอื้อมมือโอบรัดเข้าด้วยกัน บางต้นมือน้องถึงมือพี่ แต่บางต้น เอื้อมไม่ถึงกัน นั่นคือหนึ่งความแตกต่างของต้นไม้..

เมื่อน้องได้คำตอบจากร่างกาย ก็ถอยละผละไป บ้างก็เดินนำพี่ๆ บ้างก็เดินตามพี่เลี้ยง ด้วยความรู้สึกมั่นใจ ภูมิใจ

[Nangmyn]

เชื่อกันไหมว่าต้นไม้ร้องได้ พูดได้ ยิ้มได้..

ต้นไม้บางต้นผิวอ่อนบางเบา บางครั้งการใช้จิต การใช้ความรู้สึก ที่นิ่งเงียบงัน พี่ๆ ให้น้องลองใช้หูฟังดูสิ น้องๆ ถามทำไม พี่บอกว่าบางครั้งน้องอาจได้ยินเสียงต้นไม้หัวเราะ ต้นไม้พูดได้ เด็กๆ เริ่มลงมือแนบหูกับลำต้นของไม้ใหญ่ ผิวเรียบเนื้อเนียน อีกมือก็ลูบไล้ไปมา

น้องบางคนยิ้มออกมา แล้วสบถออกมาว่า..จริงด้วยต้นไม้พูดได้..

[Nangmyn]

ต้นไม้ที่กลวงด้านใน กับเสียงกึกก้อง... กายสัมผัส หูแนบฟัง ด้วยความรู้สึก...

[Nangmyn]

ความร้อนปกคลุม บนยอดไม้สุง ที่ผ่อนเบาความร้อนกว่าจะถึงผิวกายเรา พื้นดินที่แห้งผาก น้ำสักหยดไม่หลงเหลือที่นี่ เด็กๆบางคนอยากรู้ว่าน้ำไปไหน พี่ๆ ก็บอกไปถึงระบบนิเวศน์วิทยา พร้อมเอื้อนเอ่ยถึงการเป็นดินเป็นหินและชั้นบรรยากาศ..

เด็กๆสนใจและเริ่มเรียนรู้แนวทางธรรมชาติและวิทยาศาสตร์ นี่คืออีกบางสิ่งที่เริ่มซึมซับ เริ่มครอบงำความรู้สึกให้รักดิน รักน้ำ รักป่า

[Nangmyn]

เด็กๆ เริ่มสัมผัสความแห้งแล้ง เริ่มเข้าใจฝายน้ำ เริ่มเข้าใจการกักตุน เริ่มเข้าใจแนวทางธรรมชาติมากขึ้น กับการซักถามตอบ ในสิ่งที่เขาสงสัย...และสัมผัสได้

เด็กๆ เหนื่อยกันแล้ว เราเริ่มพาลัดเลาะเล่าประสบการณ์การเดินเท้าเข้าป่าให้ฟังบ้างนิดหน่อย บางที่เป็นเนินชันต้นไม้ล้มขวางกั้น เราจำลองเป็นป่าใหญ่ที่เริ่มผจญภัย..

[Nangmyn]

เมื่อผ่านพ้นเนินที่ผจญภัย บางช่วงสูงชัน เด็กๆ และพี่เลี้ยงก็ช่วยกันจนผ่านอุปสรรคมาได้.. เราพาเด็กๆนั่งพักที่น้ำตกชั้นล่างสายน้ำตกมีเป็นแค่หยดๆ ไม่มากมายนัก พอให้เด็กเข้าใจมองเห็นภาพน้ำตกได้บ้าง

เด็กๆนั่งพักกันบ้างก็หันไปคุยกันแม้จะมองไม่เห็นซึ่งกันและกัน

เจ้าเดินวนเวียนออกไปเริ่มจับมองกล้วยไม้ ผีเสื้อ.. แสงที่มืดทึม ไม่พอให้เจ้าเก็บภาพ แต่ก็ได้มาบ้าง ผีเสื้อวงศ์ขาหน้าภู่ ผีเสื้อตาลพุ่ม...... ชนิดหนึ่ง อาจจะแก่มากแล้วเพราะลายจุดมองไม่ชัด

[Nangmyn]

บางตัวก็เป็นผีเสื้อวงศ์ขาหน้าภู่ ผีเสื้อสะพายขาวปีกโค้ง ที่มักอยู่ตามป่าดิบแล้ง เสมอๆ